Kể từ khi gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) năm 2007, Việt Nam đã có những cải cách mạnh mẽ về thương mại, giúp củng cố vị thế trên lĩnh vực may mặc và xây dựng chỗ đứng trong ngành hàng điện tử. Báo cáo Doing Business 2015 của Ngân hàng Thế giới xếp Việt Nam hạng 75 trong số 189 nền kinh tế xét về điều kiện thuận lợi trong giao thương quốc tế, cao hơn hẳn Trung Quốc và Ấn Độ, cho thấy Việt Nam có rất nhiều triển vọng trong giao thương thời gian tới.
 |
|
Triển vọng thương mại của Việt Nam sẽ rất hứa hẹn trong 15 năm tới.
|
Tại báo cáo kết nối giao thương Việt Nam mới được HSBC công bố, tổ chức này dự báo các thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam đến năm 2030 là Trung Quốc, Ấn Độ, và Malaysia với tốc độ tăng trưởng xuất khẩu ít nhất khoảng 14% mỗi năm.
Mỹ vẫn là đối tác xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam vào năm 2013 nhưng theo HSBC, vị trí này sẽ bị Trung Quốc thay thế vào năm 2030. Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới sẽ đạt mức tăng trưởng 5,5% mỗi năm trong hơn một thập kỷ tới, chậm hơn giai đoạn 2000 - 2014 nhưng đây vẫn là mức tăng trưởng khá tốt. Trung Quốc cũng có dân số lớn nhất thế giới và thu nhập tăng mạnh, bớt phụ thuộc vào đầu tư mà chuyển qua phụ thuộc nhiều hơn vào sức mua của người tiêu dùng.
Tuy vậy, với lịch sử quan hệ giao thương lâu nay, Mỹ vẫn sẽ chiếm 15% kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam. Hai bên hiện nay đang tham gia đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế chiến lược xuyên Thái Bình Dương (TPP). Khi hiệp định này được chốt lại, các mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam sẽ có tính cạnh tranh cao hơn tại Mỹ và nhiều khả năng TPP sẽ thúc đẩy giao thương giữa hai nước này.
Các thỏa thuận thương mại với khối ASEAN, Mỹ, và châu Âu trong những năm sắp tới cũng sẽ đảm bảo mở cửa thị trường cho các ngành xuất khẩu giá trị cao hơn và giúp giảm chi phí nhập khẩu của Việt Nam.
"Với bối cảnh này, chúng tôi dự đoán tăng trưởng GDP thực của Việt Nam sẽ hơn 5% mỗi năm trong một thập kỷ cho đến năm 2030", báo cáo nêu.
 |
|
Nguồn: HSBC
|
Dệt may được kỳ vọng sẽ đóng góp lớn nhất cho tăng trưởng xuất khẩu đến năm 2020, với mức gần 20%, tiếp đến là ngành công nghệ thông tin và viễn thông. Điện thoại di động và phụ kiện chiếm 16% kim ngạch xuất khẩu trong năm 2014, trong khi các sản phẩm điện tử, máy tính và phụ kiện chiếm 8%. Hiện Việt Nam vẫn phải nhập khẩu linh kiện điện tử, song HSBC cho rằng ngành sản xuất sản phẩm điện tử sẽ đạt mức thặng dư nhỏ và dự báo tăng dần trong giai đoạn từ 2015-2030.
Vấn đề nhập siêu cũng được HSBC nêu bật trong báo cáo. Theo báo cáo về mức độ canh tranh toàn cầu của Diễn đàn kinh tế thế giới, Việt Nam chỉ xếp thứ 81 ở hạng mục cơ sở vật chất trong tổng số 144 quốc gia. Vị trí này thấp hơn rất nhiều so với Thái Lan (xếp thứ 48) và Indonesia (xếp thứ 56).
Máy móc tiếp tục là ngành nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam từ nay đến năm 2030 khi có nhiều dự án cơ sở hạ tầng được thực hiện. Hai ngành nhập khẩu quan trọng tiếp theo sẽ là nguyên vật liệu dệt may, gỗ và các thiết bị công nghệ thông tin - viễn thông.
Trung Quốc và Hàn Quốc tiếp tục là đối tác nhập khẩu lớn nhất của Việt Nam. Không chỉ có các vị thế vững mạnh trên thị trường máy móc công nghiệp - lĩnh vực nhập khẩu quan trọng nhất của Việt Nam, hai nước này cũng có các điều kiện vận chuyển hậu cần dễ dàng. Trung Quốc có chung đường biên giới với Việt Nam và Hàn Quốc cũng là một nước rất gần với Việt Nam theo đường biển.
Vào cuối năm 2015, Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), một hiệp định thương mại tự do giữa ASEAN và 6 nước trong khu vực châu Á, bao gồm Trung Quốc, Hàn Quốc sẽ được chốt lại và sẽ đẩy mạnh hơn nữa giao thương trong khu vực.
Nhập khẩu từ Ấn Độ cũng sẽ tăng mạnh, đóng góp 14% cho tổng tăng trưởng nhập khẩu trong thập niên này. Quốc gia này cũng được dự đoán sẽ vượt qua Singapore và trở thành đối tác nhập khẩu lớn thứ ba của Việt Nam.
Trong tương lai, HSBC nhận định thương mại của Việt Nam rất hứa hẹn nhờ mức lương nhân công thấp và vị trí địa lý gần các nền kinh tế phát triển nhanh trong khu vực. Ngân hàng này cho rằng sự tăng trưởng xuất khẩu của các hàng hóa giá trị gia tăng sẽ bù lại việc nhập khẩu công nghiệp và hàng tiêu dùng. Xu hướng này sẽ giúp tài khoản vãng lai vẫn đạt giá trị thặng dư, hỗ trợ sự bình ổn hiện tại và giúp giảm áp lực lạm phát khi giá các sản phẩm tiêu dùng bắt đầu tăng.
Tuy nhiên, những triển vọng này có thể gặp rủi ro do sự chậm trễ của Chính phủ trong việc thực hiện các cải cách, cơ sở hạ tầng không được nâng cấp và việc kết thúc đàm phán hiệp định thương mại có thể bị trì hoãn. Trung Quốc tăng trưởng chậm hơn cũng sẽ tác động đến thương mại.
"Chính phủ vẫn còn cam kết vào việc tái cấu trúc các công ty Nhà nước và cắt giảm các khoản vay của khối doanh nghiệp này. Nhu cầu đảm bảo các công ty Nhà nước sẽ đáp ứng được các điều khoản trong hiệp định TPP sẽ hỗ trợ thêm cho việc thúc đẩy giao thương và cải thiện việc cung cấp tín dụng cho các công ty tư nhân", báo cáo nhận xét.
Phương Linh